Głosowanie Rady Regulatorów Energetyki ACER
16 września br. podczas posiedzenia Rady Regulatorów Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki w Lublanie została przyjęta opinia przygotowana przez Dyrektora Agencji na wniosek Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Jej przyjęcie rozpoczyna proces zmierzający do ustanowienia skoordynowanych zasad alokacji na wszystkich granicach państw regionu Europy Środkowo-Wschodniej i zapewnienia jednakowych zasad dla wszystkich uczestników rynku działających w tym regionie.
Opinia dotyczy zgodności obowiązujących obecnie zasad aukcji na transgraniczne moce przesyłowe, stosowanych przez operatorów systemów przesyłowych z regionu Europy Środkowo-Wschodniej (ang. Central Eastern Europe - dalej CEE), z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 714/2009 z 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1228/2003 oraz z Załącznikiem I do ww. rozporządzenia. W pełni udokumentowany wniosek Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, poparty licznymi przykładami, został złożony do Dyrektora Agencji 2 grudnia 2014 r. na podstawie art. 7 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 713/2009 z 13 lipca 2009 r. ustanawiającego Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki.
Za wyjątkiem jednego regulatora, pozostali regulatorzy biorący udział w głosowaniu poparli projekt opinii przygotowany przez Agencję. W trakcie całego procesu i obrad warta podkreślenia jest bardzo dobra współpraca pomiędzy członkami Grupy V4.
Przyczyna złożenia wniosku przez Prezesa URE
Podczas analizy materiału dowodowego zebranego w trakcie postępowania administracyjnego wszczętego przez Prezesa URE na podstawie wniosku polskiego operatora systemu przesyłowego PSE S.A. o zatwierdzenie metod alokacji transgranicznych zdolności przesyłowych, Prezes URE powziął wątpliwość co do zgodności tych metod (opisanych w zasadach aukcji) z obowiązującym prawem unijnym. W szczególności wątpliwość budził brak ustanowienia metod alokacji zdolności przesyłowych na granicy niemiecko-austriackiej w sytuacji, gdy duża część wymiany handlowej na tej granicy jest realizowana poprzez sieci operatorów systemów przesyłowych w krajach sąsiednich, w tym przez PSE S.A.
W opinii Prezesa URE jedyną prawnie skuteczną drogą do zbadania zgodności metod alokacji z wyżej wymienionymi aktami prawnymi było zastosowanie art. 7 ust. 4 rozporządzenia 713/2009, tj. poprzez zawnioskowanie o opinię Agencji w przedmiocie oceny zgodności decyzji podjętych przez regulatorów z regionu CEE z przepisami rozporządzenia 714/2009 i załączonymi do niego wytycznymi.
Przedstawiona przez Prezesa URE we wniosku argumentacja, oparta została na danych zawartych w raportach i analizach przeprowadzonych przez operatorów systemów przesyłowych z regionu CEE - polskiego, czeskiego, słowackiego i węgierskiego, raportach rynkowych ACER za 2012 i 2013 rok oraz niezależny instytut badawczy THEMA na zlecenie Komisji Europejskiej, a także na danych i informacjach dostarczonych Prezesowi URE przez PSE S.A. Wskazywała ona na pogłębiający się problem przepływów nieplanowych, w tym kołowych (tzw. loop flows). Wynikał on przede wszystkim z nieskoordynowanej z innymi granicami transgranicznej wymiany energii elektrycznej pomiędzy Austrią i Niemcami, tworzących jedną strefę rynkową. Na granicy pomiędzy tymi państwami nie wprowadzono bowiem żadnych metod alokacji transgranicznych zdolności przesyłowych. Ta sytuacja jest usankcjonowana zasadami aukcji stosowanymi przez operatorów systemów przesyłowych z regionu CEE.
W ocenie Prezesa URE alokacja zdolności przesyłowych, zgodnie z wykładnią przepisów rozporządzenia 714/2009, powinna mieć zastosowanie na granicach między wszystkimi państwami członkowskimi w regionie CEE. Tylko w taki bowiem sposób można odzwierciedlić istniejące ograniczenia sieciowe. Wyłączenie granicy austriacko-niemieckiej z obowiązku stosowania procedury alokacyjnej niesie za sobą nie tylko zagrożenie dla bezpieczeństwa pracy sąsiednich systemów elektroenergetycznych, ale również w przypadku Polski praktycznie uniemożliwia wymianę handlową pomiędzy systemem polskim i niemieckim, ponieważ dostępne zdolności przesyłowe są wykorzystywane na realizację przepływów wynikających z niemiecko-austriackich transakcji handlowych.
W sytuacji, gdy takie ograniczenia występują i wywierają negatywny wpływ na przepływy energii w systemach sąsiednich, mamy dodatkowo do czynienia z zaburzeniem skutecznych sygnałów ekonomicznych wysyłanych do uczestników rynku i operatorów systemów przesyłowych oraz zaburzeniem efektywnej konkurencji. Jednocześnie, jako rezultat transakcji handlowych między wskazanymi państwami, można zaobserwować wzrost kosztów stosowania następczych środków zaradczych w postaci międzysystemowego przekierowania (cross-border re-dispatching) pokrywanych w części przez polskich użytkowników sieci. Jak z tego wynika problemy ograniczeń sieci nie są więc rozwiązywane za pomocą niedyskryminacyjnych rozwiązań rynkowych.
Jak powiedział po głosowaniu nt. przyjęcia opinii przez ACER Prezes URE Maciej Bando - Jest to decyzja, która zmieni rynek.