Urząd Regulacji Energetyki

https://www.ure.gov.pl/pl/paliwa-gazowe/liberalizacja-rynku-ga/5564,O-rozwoju-hurtowego-rynku-gazu-w-Polsce-Podsumowanie-kolejnego-spotkania-konsult.html
2024-03-28, 23:37

Informacja

Strona znajduje się w archiwum.

O rozwoju hurtowego rynku gazu w Polsce. Podsumowanie kolejnego spotkania konsultacyjnego w URE

W dniu 2 grudnia br. w siedzibie Urzędu Regulacji Energetyki odbyło się drugie z cyklu spotkań konsultacyjnych uczestników hurtowego rynku gazu w Polsce, zainicjowanych przez Prezesa URE. W ramach kontynuowania dyskusji na temat barier liberalizacji tego rynku, biorący udział w spotkaniu podjęli próbę wskazania możliwych do wprowadzenia zmian w zakresie bilansowania.

Tym razem w konsultacjach uczestniczyło już ponad 90 przedstawicieli sektora, w tym osoby reprezentujące Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Urząd Komisji Nadzoru Finansowego.

Na wstępie Prezes URE odniósł się do części postulatów, które zostały postawione podczas pierwszego spotkania w dn. 23 października 2013 r. Regulator przyznał, między innymi, że obecny stan prawny nie pozwala na wprowadzenie w procedurze alokacji zdolności przesyłowych na rewersie fizycznym w punkcie Mallnow ograniczenia dla jednego podmiotu/grupy kapitałowej do objęcia nie więcej niż 10% zdolności przesyłowej. Wprowadzenie takiego ograniczenia decyzją Prezesa URE wymagałoby przyznania mu odpowiednich kompetencji poprzez zmiany przepisów ustawowych. Regulator poinformował ponadto o wyniku konsultacji przeprowadzonych z Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) dotyczących oceny możliwości publikowania przez PGNiG wyprzedzającej informacji o harmonogramie udostępniania gazu na giełdzie w ramach realizacji obliga giełdowego. Zdaniem KNF z uwagi na pozycję PGNiG na rynku istnieje niebezpieczeństwo uznania publikacji takich informacji za manipulację.  Dodatkowo szef Urzędu zauważył, że wejście w życie przepisów dotyczących obliga giełdowego nie przyniosło efektu w postaci pojawienia się wystarczającej konkurencji na rynku gazu w obszarze dostaw do odbiorców końcowych. - Pomimo pozytywnych zmian, jakie zachodzą w sektorze gazowym, istnieje potrzeba stabilizacji sytuacji na rynku oraz zwiększenia jej przewidywalności. Dlatego podjęcie decyzji o uwolnieniu cen gazu dla największych odbiorców końcowych - o zużyciu powyżej 25 mln m3 - przed 1 stycznia  2014 r. jest wątpliwe – podkreślił Prezes URE. Następnie nawiązując także do uwag zgłoszonych podczas poprzedniego spotkania regulator poinformował o trwających w URE pracach nad przygotowaniem stanowiska w sprawie sposobu oceny spełnienia kryterium 10% określonego dla podmiotowego wyłączenia spod obliga giełdowego, które zostanie poddane konsultacjom z rynkiem przed ostatecznym przyjęciem. Zaznaczył, iż do obliczenia tego wskaźnika brane będą pod uwagę głównie zdolności ciągłe i zarezerwowane zdolności przesyłowe na wszystkich punktach wejścia do krajowego systemu przesyłowego, w tym również kontrakty historyczne w punkcie Kondratki.

O barierach rozwoju rynku gazu związanych z zapasami obowiązkowymi, dywersyfikacją dostaw i bilansowaniem handlowym mówili z kolei przedstawiciele Towarzystwa Obrotu Energią (TOE). W prezentacji pt. „Bariery rynku gazu i inicjatywy optymalizujące” przedstawili informacje na temat prac nad projektem umowy ramowej EFET oraz podjętej inicjatywy dotyczącej scentralizowanego systemu przekazywania na żądanie różnych organów sprawozdań i danych przez przedsiębiorstwa gazownicze. W związku z powyższym, między innymi:

  • zasygnalizowano potrzebę zmiany przepisów prawnych dot. utrzymywania zapasów obowiązkowych uznając, że obecne regulacje ograniczają możliwość zwiększenia wolumenu importu gazu przez alternatywnych sprzedawców;
  • zaproponowano wprowadzenie elastycznych mechanizmów rezerwowania zdolności magazynowych, takich jak np. „usługa biletowa” lub powołanie agencji odpowiedzialnej za utrzymanie zapasów dla wszystkich uczestników rynku oraz podkreślono konieczność jak najszybszego dopasowania regulacji krajowych do uwarunkowań wynikających z istniejącej infrastruktury i dobrych praktyk rynków unijnych;
  • zwrócono uwagę na problemy wynikające z interpretacji określenia „import”, używanego w rozporządzeniu dywersyfikacyjnym, która nie uwzględnia wewnątrzwspólnotowej dostawy, co powoduje problemy dotyczące sposobu dywersyfikacji dostaw gazu importowanego spoza Unii;
  • zaproponowano, żeby dywersyfikacja dostaw zza granicy, z państwa A, mogła odbywać się na podstawie dostawy paliwa z państwa B, bez rozróżnienia na paliwo wewnątrzwspólnotowe i spoza UE oraz w oparciu o określenie miejsca pochodzenia gazu, na podstawie miejsca wystawienia ostatniej faktury VAT. W opinii TOE jest to jedyna spójna i realizowalna zasada, będąca w zgodzie z rozdziałem warstwy handlowej i fizycznej dostaw gazu;
  • wskazano konieczność dalszej rozbudowy połączeń transgranicznych oraz wprowadzenia wspólnego systemu aukcji dla wszystkich przepustowości międzysystemowych;
  • zwrócono uwagę na zbyt późne przekazywanie informacji rozliczeniowych dotyczących niezbilansowania oraz brak możliwości dokładnego prognozowania zużycia;
  • postulowano udostępnienie danych o bilansowaniu w najkrótszym możliwym czasie, na podstawie danych dostępnych u OSP oraz jak najszybszą publikację cen rozliczeniowych pozwalających oszacować koszt niezbilansowania i ułatwiających bieżące prognozowanie, mające na celu ograniczenie niezbilansowania w kolejnych okresach.

Ponadto, poinformowano, że w ramach Zespołu TOE ds. Rynku Gazu została powołana grupa zadaniowa ds. gazowej umowy ramowej EFET. Do końca roku planowane jest przyjęcie finalnej wersji Polish VP Appendix, która będzie stosowana przy umowach EFET w Punkcie Wirtualnym w Polsce.

Następnie, w odpowiedzi na uwagi TOE, Dyrektor Departamentu Ropy i Gazu w Ministerstwie Gospodarki (MG) zaznaczyła, że:

  • obecnie żadna z firm działających na hurtowym rynku gazu nie przekazała do MG informacji, iż dysponuje środkami rynkowymi zapewniającymi ciągłość dostaw gazu dla odbiorców chronionych w przypadku jakiegokolwiek zakłócenia, wynikającego np. z przyczyn technicznych. Konieczne jest zatem utrzymywanie systemu zabezpieczenia dostaw, przewidzianego w ustawie o zapasach;
  • MG zgadza się, że wielkości zapasów obowiązkowych powinny co do zasady odnosić się do zużycia odbiorców chronionych, tak jak to proponowano w projekcie prawa gazowego;
  • finalizowane są inwestycje w nowe moce magazynowe, co pozwoli w przyszłości ograniczyć problemy z dostępnością do usług magazynowania. W przypadku występowania problemów z równoprawnymi zasadami dostępu do usług magazynowych odpowiednie organy będą egzekwować stosowanie przepisów prawnych, które zakazują stosowania przez OSM takich praktyk;
  • MG popiera inicjatywę uchylenia rozporządzenia dywersyfikacyjnego, co wymaga jednakże uchylenia przepisu ustanawiającego podstawę prawną do wydania tego rozporządzenia.

Z kolei Prezes URE, odnosząc się do postulatów dotyczących ustawy o zapasach stwierdził, że ważne jest podjęcie prac nad wdrożeniem proponowanych rozwiązań, również tych, które nie wymagają zmian przepisów prawnych, wskazując m.in. na  usługę biletową dla oferowania zdolności magazynowych.

W dalszej części spotkania zaprezentowano zagadnienia związane z bilansowaniem systemu gazowego. W trakcie prezentacji pod nazwą „Rynek gazu z perspektywy OSP” przedstawiciel Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM  odniósł się także do postulatów TOE, dotyczących umożliwienia funkcjonowania podmiotu odpowiedzialnego za bilansowanie handlowe, transparentności ceny referencyjnej, udostępnienia danych o niezbilansowaniu w krótkich przedziałach czasu oraz skróceniu okresu rozliczeniowego. Przedstawiciel Operatora:

  • zauważył, iż potrzeba funkcjonowania grup bilansowych nie była wcześniej zgłaszana w trakcie procesów konsultacyjnych instrukcji. Rozwiązanie w tym zakresie zostanie zaproponowane na etapie konsultacji  kolejnej edycji IRiESP, planowanych w pierwszej połowie 2014 r.;
  • poinformował o ogłoszeniu kalendarza aukcji alokacji zdolności przesyłowych na wolnych przepustowościach na interkonektorach, które zostaną przeprowadzone do końca 2013 r.;
  • wskazał, że ze względu na dobowy okres bilansowania i dotychczasową praktykę nominacji dla użytkowników systemu dostarczających paliwo gazowe do odbiorców przyłączonych do sieci OSD, istotną informacją jest przewidywane dobowe zapotrzebowanie ich odbiorców. Informacje przekazywane w trakcie dnia o zużyciu mogą wprowadzać w błąd, gdyż istnieje duża nierównomierność zużycia tej grupy odbiorców w trakcie doby gazowej;

Ponadto, jak podkreślił reprezentujący na spotkaniu spółkę OGP Gaz – System, sposób ustalania ceny referencyjnej gazu (CRG) jest określony w IRiESP i nie uległ zmianie od 2005 r. CRG stanowi średnioważoną cenę ustaloną na bazie kosztów zakupu paliwa gazowego przez OSP w danej dobie gazowej i publikowana jest do godziny 18.00 dnia poprzedzającego.
Co więcej, podczas prezentacji przedstawione zostały propozycje: przekazywania informacji o statusie niezbilansowania w oparciu o dane w cyklu dobowym  oraz przygotowywania przez OSD prognoz zapotrzebowania części odbiorców i przekazywania ich użytkownikom systemu za pośrednictwem operatora sieci przesyłowej (OSP). Jak podkreślił przedstawiciel OGP Gaz-System rozwiązania te są przewidywane w europejskim kodeksie dotyczącym bilansowania, który został uzgodniony w ramach procedury komitologii. Wdrożenie ww. kodeksu ma nastąpić do 1 października 2015 r. Jednocześnie wskazano, że postulat skrócenia okresu rozliczeniowego za niezbilansowania dotychczas nie był zgłaszany i zdaniem OSP koliduje z przyjętym cyklem rozliczeń z odbiorcami.

Odnosząc się do powyższej prezentacji i zgłoszonych uwag Prezes URE podkreślił, że intencją regulatora jest przyśpieszenie wdrożenia kodeksu dotyczącego bilansowania, a w szczególności trybu przekazywania uczestnikom rynku informacji o statusie ich niezbilansowania.

Ostatnia z prezentacji przedstawionych podczas grudniowego spotkania konsultacyjnego dotyczyła  oferowanej usługi elastyczności PGNiG. Przedstawiciel spółki zapowiedział, że ww. usługa, którą PGNiG  planuje wprowadzić na rynek, ma być uzupełnieniem dla produktów bazowych sprzedawanych na rynku giełdowym lub na rynku OTC. Po zawarciu przez uczestnika rynku gazu umowy o świadczenie usługi elastycznej z PGNiG  uczestnik ten zyska możliwość zakupu lub sprzedaży PGNiG gazu w punkcie OTC w dobie D-1 oraz w dobie D w celu zbilansowania swojej pozycji. Ponadto, spółka, po dokonaniu odpowiednich zmian w instrukcji OSP, rozważa możliwość rozszerzenia swojej oferty o usługę bilansowania grupowego, tj. rozliczania kosztów niezbilansowania po zakończeniu doby gazowej. Formuła cenowa usługi elastyczności oparta będzie o indeksy rynkowe. Co więcej, przedstawiciel PGNiG  poinformował o trwających rozmowach z Towarową Giełdą Energii  na temat świadczenia usługi animatora rynku day-ahead oraz rynku intra-day. Prowadzone są też rozmowy w sprawie sposobu dokonywania fixingu.

Kolejne spotkania z uczestnikami hurtowego rynku gazu planowane jest na początku 2014 r.  Przedmiotem dyskusji ma być przede wszystkim ocena stanu liberalizacji rynku gazu oraz realizacji obliga giełdowego. Podczas trzeciego już spotkania konsultacyjnego przedstawiony zostanie także nowy harmonogram uwalniania cen gazu ziemnego dla odbiorców detalicznych.

Data publikacji : 13.12.2013

Opcje strony