Urząd Regulacji Energetyki

https://www.ure.gov.pl/pl/paliwa-ciekle/charakterystyka-rynku/8900,2019.html
2024-03-28, 11:12

2019

Charakterystyka rynku

Rok 2019 był kolejnym rokiem, w którym odnotowano wzrost konsumpcji paliw ciekłych w odniesieniu do roku poprzedniego. Sprzedaż podstawowych paliw ciekłych wzrosła o 4 proc.  Liczba przedsiębiorstw energetycznych posiadających koncesje paliwowe w 2019 r. wyniosła 6 019, co w porównaniu do 2018 r. oznacza spadek o 3,15%. Taki trend na rynku utrzymuje się od początku 2017 r., od kiedy to zwiększyły się kompetencje Prezesa URE wobec podmiotów działających na rynku paliw ciekłych.

W ocenie Prezesa URE mechanizm sprzedaży paliw ciekłych w szarej i czarnej strefie jest nadal obecny na polskim rynku i konieczne są dalsze zmiany legislacyjne zmierzające do zmniejszenia skali takich działań. W  2019 r. zostały wprowadzone zmiany związane z systemem monitorowania przewozu gazu płynnego LPG, zwiększenie obowiązków, w tym rejestracyjnych dla podmiotów działających na rynku olejów opałowych oraz została zmieniona występująca w ustawie – Prawo energetyczne definicja paliw ciekłych poprzez wskazanie, że paliwami ciekłymi są produkty wymienione w ustawie niezależnie od ich przeznaczenia. Segmenty rynku paliw ciekłych wymagające dalszych zmian prawnych to: rynek gazu ciekłego LPG, przywóz paliw ciekłych statkami, dostarczanie paliw ciekłych do pojazdów kolejowych oraz do klientów końcowych, a także rynek benzyn lotniczych.

Produkcja paliw

Produkcja paliw ciekłych w procesie przerobu ropy naftowej w 2019 r., podobnie jak w latach ubiegłych, prowadzona była głównie w rafineriach należących do Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. oraz Grupy Lotos S.A. Niezmiennie podstawowe źródło dostaw ropy naftowej stanowiły kraje byłego Związku Radzieckiego (67 proc). Należy jednak zauważyć zwiększone ilości dostaw ropy naftowej również z innych kierunków, co było spowodowane zarówno dywersyfikacją dostaw, jak również przejściowym brakiem dostaw z kierunku wschodniego spowodowanych zatłoczeniem do rurociągów zanieczyszczonego surowca.

Wyprodukowane przez rodzimych producentów benzyny silnikowe i oleje napędowe zaspokoiły zapotrzebowanie krajowe na te gatunki paliw, odpowiednio w 96 proc. i 76 proc. Przywóz z zagranicy oleju napędowego stanowił 23 proc. oleju dostępnego w kraju. W przypadku gazu płynnego (LPG) udział ilości paliw przywiezionych wyniósł 83 proc.

Obrót hurtowy

Obrót hurtowy paliwami ciekłymi podobnie jak w latach poprzednich opierał się na usługach przedsiębiorców, którzy kupowali paliwa wytworzone w kraju lub zagranicą i następnie odsprzedawali je kolejnym pośrednikom. Modelem najczęściej występującym na runku hurtowym jest udział co najmniej dwóch przedsiębiorców (pośredników) zanim paliwo ciekłe trafi do odbiorcy końcowego. Taki model sprzyja powstawaniu nadużyć w handlu paliwami. Niczym nadzwyczajnym jest sprzedaż jednej partii paliwa nawet pięciu pośrednikom, zanim trafi do klienta końcowego.

Obrót detaliczny

Obrót detaliczny benzynami silnikowymi oraz gazem płynnym przeznaczonym do silników z zapłonem iskrowym prowadzony jest, co do zasady, na stacjach paliw ciekłych. Natomiast sprzedaż oleju napędowego do klientów końcowych wykonywana jest przy wykorzystaniu stacji zakładowych oraz poprzez dostawy do kontenerowych stacji paliw ciekłych należących do odbiorców, a także poza stacjami paliw ciekłych.

W 2019 r. na terenie kraju funkcjonowało 9 208 stacji paliw ciekłych, eksploatowanych przez przedsiębiorców posiadających koncesje w zakresie paliw ciekłych, sprzedających co najmniej jedno paliwo ciekłe. Stacji paliw ciekłych oferujących:

  • benzyny silnikowe, oleje napędowe i gaz płynny (LPG) ‒ było 6 233,
  • benzyny silnikowe i oleje napędowe ‒ było 1 652,
  • tylko olej napędowe ‒ było 305,
  • tylko gaz płynny (LPG) ‒ było 1 018.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że na stacjach paliw ciekłych powszechnie stosowanymi paliwami ciekłymi są:

  • oleje napędowe oznaczone kodami CN: 2710 19 43, 2710 20 11,
  • benzyny silnikowe oznaczone kodami CN: 2710 12 45, 2710 12 49,
  • gaz płynny (LPG) oznaczony kodami CN: 2711 12, 2711 13, 2711 19 00.

Zaobserwowano zmniejszenie liczby działających na rynku stacji paliw ciekłych do poziomu 9 208, tj. spadek o 240 stacji.

Biorąc pod uwagę liczbę eksploatowanych stacji paliw, niezmiennie dominuje Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. Drugim operatorem pod względem liczby użytkowanych stacji paliw jest Shell Polska Sp. z o.o., trzecie miejsce zaś należy do BP Europa SE Spółka europejska Oddział w Polsce Kraków. Tuż za podium znalazł się Lotos Paliwa Sp. z o.o. oraz CIRCLE K POLSKA Sp. z o.o.

Nieznacznie zmalała natomiast liczba stacji należących do sieci sklepowych. Zauważalna jest również obecność stacji franczyzowych, która wynika z faktu, że wielu prywatnych przedsiębiorców, wobec konkurencji ze strony koncernów, a nierzadko także hipermarketów, podejmuje współpracę z partnerem posiadającym silną markę oraz stabilną pozycję rynkową.

Ceny paliw

Ceny paliw ciekłych nie podlegają regulacji Prezesa URE. Są one wyznaczane na zasadach rynkowych – uzależnione są od cen ropy naftowej na rynkach światowych, wysokości stawek podatku akcyzowego i opłaty paliwowej, a także od kursu USD oraz euro.

Jakość paliw

W 2019 r. do URE wpłynęły łącznie 44 informacje, przekazane przez Prezesa UOKiK, dotyczące podmiotów, u których w wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono wykonywanie działalności z naruszeniem obowiązujących przepisów, w głównej mierze polegających na wprowadzaniu do obrotu paliw ciekłych o jakości niezgodnej z obowiązującymi normami. Skala liczby przekazanych informacji o ujawnionych przypadkach jakości paliw ciekłych niezgodnej z obowiązującymi w tym zakresie normami była zatem zdecydowanie mniejsza niż w 2018 r., kiedy to Prezes URE otrzymał informacje o 77 przypadkach wykonywania działalności z naruszeniem prawa, dotyczących wyłącznie możliwości wprowadzania do obrotu paliw ciekłych o niewłaściwej jakości.

Data publikacji : 29.06.2020

Opcje strony