Jak przebiega proces zatwierdzania przez Prezesa URE taryf ?
Przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych zgodnie z zasadami określonymi w przepisach ustawy - Prawo energetyczne oraz w wydanych w oparciu o tę ustawę przepisach wykonawczych. W zakresie paliw gazowych przepisami tymi jest rozporządzenie Ministra Energii z dnia 15 marca 2018 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi, zwane dalej „rozporządzeniem taryfowym” . Regulacje te wyznaczają prawne granice prowadzenia przez Prezesa URE postępowania administracyjnego w sprawie zatwierdzania taryf dla paliw gazowych.
Przedsiębiorstwa energetyczne samodzielnie ustalają taryfy i przedstawiają je Prezesowi URE do zatwierdzenia - odpowiednio do zakresu posiadanych koncesji (art. 47 ust 1 w związku z art.45 ustawy - Prawo energetyczne).
Zgodnie z przepisami ustawy (art. 47 ust. 1a i art. 62b ustawy) od 2017 r. Prezes URE nie zatwierdza taryf na obrót paliwami gazowymi, z wyjątkiem taryf na sprzedaż gazu do gospodarstw domowych. Taryfy na sprzedaż paliw gazowych do gospodarstw domowych przestaną być regulowane od 2024 roku. Prezes URE w dalszym ciągu reguluje taryfy na świadczenie usług sieciowych przez przedsiębiorstwa gazowe, np. za dystrybucję paliw gazowych.
Prezes URE zatwierdza taryfę bądź odmawia jej zatwierdzenia w przypadku stwierdzenia niezgodności taryfy z zasadami i przepisami, o których mowa w art. 44-46 ustawy - Prawo energetyczne.
Taryfa jest to zbiór cen i stawek opłat oraz warunków ich stosowania, opracowany przez przedsiębiorstwo energetyczne i wprowadzony jako obowiązujący dla określonych w nim odbiorców w trybie określonym ustawą (art.3 pkt. 17 ustawy).
Taryfy powinny w szczególności zapewniać (art.45 ustawy):
- pokrycie uzasadnionych kosztów działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność,
- ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.
W trakcie postępowania administracyjnego prowadzonego w sprawie zatwierdzenia taryfy Prezes URE dokonuje analizy przedłożonego wniosku w celu sprawdzenia, czy opracowana przez przedsiębiorstwo taryfa spełnia wymagania określone w art. 44-45 ustawy - Prawo energetyczne. W szczególności badaniu i ocenie poddawane są koszty planowane przez przedsiębiorstwo na okres obowiązywania taryfy, które stanowią podstawę kalkulacji cen i stawek opłat. W sytuacji, gdy przeprowadzona weryfikacja kosztów wykaże, że nie są to koszty uzasadnione, wówczas Prezes URE ma prawo odmówić zatwierdzenia taryfy i z prawa tego w uzasadnionych przypadkach korzysta, kierując się zasadą równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw gazowych.
Wykonując ustawowe uprawnienia do weryfikacji kosztów, planowanych przez przedsiębiorstwo, Prezes URE jest ograniczony kategorią kosztów uzasadnionych, które definiowane są jako koszty niezbędne do wykonania zobowiązań powstałych w związku z prowadzoną przez przedsiębiorstwo energetyczne działalnością wraz z:
- uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w prowadzoną działalność koncesjonowaną - w przypadku świadczenia usług sieciowych (§ 6 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia taryfowego) lub
- marżą na uzasadnionym poziomie - w przypadku sprzedaży gazu odbiorcom w gospodarstwach domowych (§ 6 ust. 2 pkt 2 ww. rozporządzenia)
oraz przyjmowane przez przedsiębiorstwo energetyczne do kalkulacji cen i stawek, z zachowaniem należytej staranności zmierzającej do ochrony interesów odbiorców (art. 3 pkt 21 ustawy). Oznacza to, że decyzje taryfowe Prezesa URE nie mogą narażać przedsiębiorstwa na prowadzenie działalności ze stratą. Koszty uzasadnione stanowiące podstawę kalkulacji cen i stawek opłat nie są kategorią tożsamą z kosztami uzyskania przychodów.
Oprócz zasady pokrywania kosztów uzasadnionych taryfa, aby mogła być zatwierdzona, musi spełniać inne wymagania art. 44 ustawy i przepisów rozporządzenia taryfowego. W art. 44 ustawy sformułowana jest zasada „równoprawnego traktowania odbiorców” i „eliminowania subsydiowania skrośnego”. Przy czym termin ,,subsydiowanie skrośne’’ oznacza pokrywanie części kosztów ponoszonych z tytułu jednego rodzaju działalności gospodarczej (lub realizacją usługi na rzecz jednej grupy odbiorców) z przychodów pochodzących z innego rodzaju działalności gospodarczej (lub w związku z działalnością na rzecz innych grup odbiorców).
W taryfie przedsiębiorstwa energetycznego, z którym odbiorca ma podpisaną umowę sprzedaży paliwa gazowego są zdefiniowane także poszczególne grupy taryfowe. Grupy taryfowe W1 - W4 odnoszą się głównie do rozliczeń z odbiorcami komunalno-bytowymi, którzy pobierają paliwo gazowe na potrzeby gospodarstw domowych.
Taryfy przedsiębiorstw gazowniczych są udostępniane odbiorcom w Biurach Obsługi Klientów, są także publikowane na stronach internetowych przedsiębiorstw. Wszystkie taryfy zatwierdzone przez Prezesa URE można znaleźć na stronach internetowych Urzędu.