Jakie obowiązki i uprawnienia ma odbiorca podczas przeprowadzania kontroli przez przedsiębiorstwa energetyczne?
Podstawy prawne:
Szczegółowy sposób przeprowadzania kontroli układów pomiarowo-rozliczeniowych, dotrzymywania zawartych umów i prawidłowości rozliczeń przez przedsiębiorstwa energetyczne regulują przepisy rozporządzenia Ministra Energii z dnia 15 grudnia 2016 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez przedsiębiorstwa energetyczne (Dz. U. z 2016 r., poz. 2166).
Przedmiotem przeprowadzanej u odbiorcy kontroli jest:
- sprawdzenie prawidłowości eksploatacji i działania układów pomiarowowo-rozliczeniowych oraz rozliczeń w zakresie paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, a w przypadku stwierdzonych nieprawidłowości - wyjaśnienie przyczyn ich powstania;
- ustalenie, czy miało miejsce pobieranie paliw lub energii bez zawarcia umowy albo z częściowym lub całkowitym pominięciem układu pomiarowo-rozliczeniowego;
- sprawdzenie dotrzymywania warunków zawartej umowy, w szczególności zgodności sposobu wykorzystywania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła z warunkami określonymi w umowie (§ 2 ww. rozporządzenia).
Przedsiębiorstwo energetyczne może przeprowadzić kontrolę:
- z własnej inicjatywy,
- lub na wniosek odbiorcy. Kontrolę na wniosek odbiorcy przedsiębiorstwo energetyczne przeprowadza w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (§ 3 ww. rozporządzenia).
Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia, kontrola musi być przeprowadzana przez upoważnionych przedstawicieli przedsiębiorstwa energetycznego, w zespole liczącym co najmniej dwie osoby, na podstawie imiennego upoważnienia wydanego przez przedsiębiorstwo energetyczne oraz legitymacji służbowych, przy czym przedsiębiorstwo energetyczne jest zobowiązane do prowadzenia ewidencji wydanych upoważnień oraz legitymacji, a także przeprowadzonych kontroli (§ 4 ww. rozporządzenia).
Kontrolę przeprowadza się w dniach i godzinach pracy, obowiązujących u kontrolowanego lub w innym czasie uzgodnionym z kontrolowanym, w sposób niepowodujący nadmiernych i nieuzasadnionych zakłóceń pracy. Kontrola w lokalu mieszkalnym może być przeprowadzona w godzinach od 6:00 do 22:00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy (§ 6 ww. rozporządzenia).
Kontrolę przeprowadzają osoby upoważnione przez przedsiębiorstwo energetyczne. Kontrolujący doręcza kontrolowanemu lub osobie przez niego upoważnionej upoważnienie do przeprowadzenia kontroli oraz okazuje legitymację służbową. W razie nieobecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej, upoważnienie do przeprowadzenia kontroli oraz legitymacja służbowa mogą być okazane innemu pracownikowi kontrolowanego, który może być uznany za osobę, o której mowa w art. 97 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145) lub przywołanemu świadkowi. W takim przypadku upoważnienie doręcza się niezwłocznie kontrolowanemu, nie później jednak niż trzeciego dnia od dnia wszczęcia kontroli (art. 6 ust. 3 ustawy – Prawo energetyczne.
W ramach kontroli kontrolujący mają prawo do:
- dostępu do urządzeń technicznych i instalacji służącej do poboru lub wprowadzania paliw gazowych, energii elektrycznej lub cieplnej;
- żądania niezbędnych wyjaśnień ustnie lub w formie pisemnej w postaci papierowej;
- wykonywania dokumentacji fotograficznej lub audiowizualnej;
- wglądu do dokumentów i materiałów mających związek z przeprowadzaną kontrolą, w tym sporządzania ich kopii;
- przeprowadzania oględzin i prób układów pomiarowo-rozliczeniowych i instalacji służących do poboru lub wprowadzania paliw gazowych, energii elektrycznej lub cieplnej;
- przeprowadzania niezbędnych przeglądów urządzeń, będących własnością przedsiębiorstwa energetycznego, wykonywania prac związanych z ich eksploatacją lub naprawą oraz badań i pomiarów (§ 7 ww. rozporządzenia).
Kontrolujący informują kontrolowanego bądź osobę przez niego upoważnioną o ustaleniach wskazujących na ujawnione nieprawidłowości w zakresie przeprowadzonej kontroli, w szczególności w zakresie eksploatacji układów pomiarowo-rozliczeniowych i prowadzonych rozliczeniach (§ 10 ww. rozporządzenia).
Z przeprowadzonej kontroli kontrolujący sporządzają protokół, w którym zamieszczają dokonane w trakcie kontroli ustalenia. Kontrolowany bądź osoba przez niego upoważniona otrzymuje jeden egzemplarz protokołu kontroli, drugi egzemplarz zachowują kontrolujący (§ 11 ww. rozporządzenia).
Protokół kontroli podpisują kontrolujący i kontrolowany lub osoba przez niego upoważniona. Kontrolowany lub osoba przez niego upoważniona może odmówić podpisania protokołu kontroli, o odmowie podpisania protokołu kontroli kontrolujący czynią wzmiankę w protokole (§ 12 ust. 1 ww. rozporządzenia).
Kontrolowanemu albo osobie przez niego upoważnionej przysługuje prawo zgłoszenia umotywowanych zastrzeżeń co do ustaleń zawartych w protokole. Zastrzeżenia zgłasza się w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania protokołu kontroli (§ 12 ust. 2 i 3 ww. rozporządzenia).
W razie zgłoszenia zastrzeżeń kontrolujący jest obowiązany niezwłocznie dokonać ich analizy i, w miarę potrzeby, podjąć dodatkowe czynności kontrolne, a w razie:
1) stwierdzenia zasadności zastrzeżeń - odpowiednio zmienia lub uzupełnia odpowiednią część protokołu kontroli;
2) nieuwzględnienia zastrzeżeń - przedstawia kontrolowanemu lub osobie przez niego upoważnionej pisemne uzasadnienie swojego stanowiska.
O zgłoszeniu przez kontrolowanego zastrzeżeń co do ustaleń zawartych w protokole oraz stanowisku przedsiębiorstwa energetycznego wobec tych zastrzeżeń kontrolujący dokonuje wzmianki w protokole.
Przedsiębiorstwo energetyczne, w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia zastrzeżeń informuje w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej, kontrolowanego albo osobę przez niego upoważnioną o zajętym stanowisku wobec tych zastrzeżeń oraz załącza uzupełniony protokół kontroli.
W przypadku stwierdzenia w wyniku przeprowadzonej kontroli nieprawidłowości, przedsiębiorstwo energetyczne w terminie 14 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli, zawiadamia w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej, kontrolowanego lub osobę przez niego upoważnioną o terminie i sposobie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.