Urząd Regulacji Energetyki Co to jest nielegalny pobór i co można zrobić w przypadku ujawnienia nielegalnego poboru paliwa gazowego? - Gaz ziemny -

Co robić?

I. Podczas kontroli:

1. poproś kontrolerów o okazanie legitymacji służbowych oraz upoważnienia do kontroli,
2. asystuj podczas przeprowadzanej kontroli,
3. przed podpisaniem uważnie przeczytaj protokół kontroli,
4. możesz odmówić podpisania protokołu kontroli i w terminie 7 dni roboczych od dnia otrzymania protokołu kontroli zgłosić pisemne zastrzeżenia.

II. Jeżeli uważasz, że nie miał miejsca nielegalny pobór - to:

1. Przede wszystkim daj szansę przedsiębiorstwu energetycznemu załatwić Twoją sprawę i tam egzekwuj swoje prawa.
2. Jeżeli instalacje znajdowały się poza mieszkaniami, w częściach wspólnych budynków wielolokalowych - zwróć się do właściciela budynku (dzierżawcy, zarządcy) celem wyjaśnienia sprawy. Do tych osób/organów należy zatem kierować ewentualne roszczenia z tytułu poniesionych kosztów, jakie trzeba będzie ponieść w wyniku oskarżenia o nielegalny pobór paliwa gazowego¹⁾.

III. Masz prawo do zlecenia dodatkowej ekspertyzy badanego uprzednio licznika (w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wyniku badania laboratoryjnego) lecz należy liczyć się z tym, że już na własny koszt. Przedsiębiorstwo energetyczne umożliwia przeprowadzenie takiej ekspertyzy.

IV. Jeżeli nie udało osiągnąć się porozumienia z przedsiębiorstwem energetycznym - sprawę może rozstrzygnąć jedynie sąd powszechny.

V. Jeżeli skutkiem nie uiszczenia opłaty z tytułu nielegalnego poboru paliwa gazowego jest wstrzymanie dostaw tego paliwa gzowego, to należy sprawę zgłosić do Prezesa URE. Sprawa taka zostanie rozpatrzona, w trybie art. 8 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne, na wniosek strony. Wniosek należy złożyć we właściwym miejscowo oddziale terenowym URE.

Stan prawny

I. Na wstępie należy wyjaśnić, że rozstrzyganie sporów związanych z nielegalnym poborem, nie należy do kompetencji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki lecz do właściwości sądów powszechnych. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki nie ma prawnych możliwości rozstrzygania sporów dotyczących kwalifikacji, czy pobór jest nielegalny, czy też nie, ani też do weryfikacji wysokości naliczonej opłaty za nielegalny pobór paliwa gazowego.

II. Za nielegalne pobieranie paliw gazowych(art. 3 pkt 18 ustawy - Prawo energetyczne) należy uznać pobieranie paliw gazowych bez zawarcia umowy, z całkowitym albo częściowym pominięciem układu pomiarowo-rozliczeniowego lub poprzez ingerencję w ten układ mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo-rozliczeniowy.

III. Zasadnicze znaczenie dla ustalenia, kto ponosi odpowiedzialność za zabezpieczenie gazomierza (licznika), powinna mieć zawarta z przedsiębiorstwem energetycznym umowa. Odbiorcy, którzy zawarli umowę o przyłączenie do sieci, ponoszą odpowiedzialność za zabezpieczenie układu pomiarowo - rozliczeniowego na takich zasadach, jak to zostało wskazane w umowie. Odbiorca odpowiada za stan techniczny i zabezpieczenie instalacji należącej do niego. Granica odpowiedzialności pomiędzy odbiorcą a przedsiębiorstwem energetycznym powinna być określona w wiążącej strony umowie. Należy także zauważyć, że na podstawie §16 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych, w czasie użytkowania instalacji i urządzeń należy zapewnić ich ochronę przed uszkodzeniem. Natomiast na podstawie § 17 ust. 2 pkt 3, 4, 5 i 8 tego rozporządzenia, w czasie użytkowania instalacji gazowej użytkownik lokalu powinien: zapewnić pełną sprawność techniczną i użytkową urządzeń gazowych stanowiących wyposażenie lokalu; w przypadku wystąpienia objawów świadczących o zagrożeniu bezpieczeństwa osób lub mienia - zaprzestać użytkowania instalacji gazowej, podjąć właściwe działania zaradcze i niezwłocznie poinformować właściwe służby oraz właściciela budynku o wystąpieniu zagrożenia; zapewnić ochronę instalacji i urządzeń gazowych przed uszkodzeniem; informować właściciela budynku o wszelkich uszkodzeniach instalacji gazowej oraz o niewłaściwym funkcjonowaniu przewodów i kanałów wentylacyjnych i spalinowych.

IV. Przedsiębiorstwo energetyczne może wstrzymać dostarczanie paliw gazowych, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że nastąpiło nielegalne pobieranie paliw gazowych (art. 6b ust. 1 pkt. 1 ustawy - Prawo energetyczne). Przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane niezwłocznie wznowić dostarczanie paliw gazowych, jeżeli ustaną przyczyny uzasadniająca wstrzymanie jej dostarczania (art.6b ust.5 ustawy - Prawo energetyczne).

V. W przypadku nielegalnego poboru paliw gazowych, przedsiębiorstwo energetyczne może obciążyć odbiorcę/podmiot nielegalnie pobierający paliwa gazowe opłatami.

Sposób, w jaki przedsiębiorstwo oblicza opłatę z tytułu nielegalnego poboru paliw gazowych, wskazany jest w § 43 rozporządzenia Ministra Energii z dnia 15 marca 2018 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi. Zgodnie z treścią ww. przepisu:

1. W przypadku nielegalnego pobierania paliw gazowych przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych może obciążyć odbiorcę lub podmiot nielegalnie pobierający paliwa gazowe opłatami, które są obliczane jako iloczyn trzykrotnej ceny referencyjnej paliw gazowych obowiązującej w miesiącu stwierdzenia nielegalnego poboru oraz ryczałtowych ilości energii zawartej w tych paliwach, na zasadach określonych w taryfie.

2. Ryczałtowe ilości energii zawartej w paliwach, o których mowa w ust. 1, określane w taryfie są ilościami maksymalnymi i przedsiębiorstwo energetyczne przy ustalaniu opłat może zastosować ilości mniejsze, z uwzględnieniem rzeczywistych możliwości pobierania paliw gazowych przez odbiorcę lub podmiot.

3. Przez cenę referencyjną paliw gazowych, o której mowa w ust. 1, rozumie się średnioważoną cenę zakupu tych paliw, podawaną przez operatora systemu przesyłowego lub operatora systemu dystrybucyjnego na jego stronie internetowej w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym cena ta będzie miała zastosowanie.

Nadto, przedsiębiorstwo energetyczne może ustalić w taryfie opłaty za wykonywanie następujących czynności związanych ze stwierdzeniem nielegalnego pobierania paliw gazowych:

1)  wymianę, montaż lub demontaż uszkodzonego lub zniszczonego przez odbiorcę urządzenia będącego częścią układu pomiarowo-rozliczeniowego;

2) założenie nowych plomb na urządzeniu mierzącym moc lub innym urządzeniu pomiarowym w miejsce plomb zerwanych przez odbiorcę lub przez niego uszkodzonych;

3) sprawdzenie stanu technicznego układu pomiarowo-rozliczeniowego i założenie nowych plomb na kurku głównym, w układzie pomiarowo-rozliczeniowym lub na innym elemencie podlegającym oplombowaniu w miejsce plomb zerwanych przez odbiorcę lub przez niego uszkodzonych;

4) poddanie urządzenia pomiarowego ponownej legalizacji lub wzorcowaniu z powodu zerwania przez odbiorcę plomb legalizacyjnych lub plomb nałożonych po wzorcowaniu;

5) odcięcie dopływu paliw gazowych, gdy odbiorca uniemożliwia dostęp do armatury odcinającej, pomimo pisemnego wezwania do zapewnienia dostępu do niej.

Taryfy przedsiębiorstw energetycznych są publikowane i powinny być dostępne dla odbiorców, np. w punktach obsługi klientów. Przedsiębiorstwa publikują też taryfy na swoich stronach internetowych. Z taryfą przedsiębiorstwa energetycznego można także zapoznać się w Biuletynie Informacji Publicznej URE.

VI. W przypadku, gdy wniesione do dostawcy paliw gazowych odwołanie/ reklamacja nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, to organem, który uprawniony jest do rozstrzygania sporu dotyczącego kwalifikacji zdarzenia i wysokości zastosowanej opłaty jest sąd powszechny.

VII. Zgodnie z  treścią art. 57 ustawy - Prawo energetyczne, w razie nielegalnego pobierania paliw gazowych, przedsiębiorstwo energetyczne może: pobierać od odbiorcy, a w przypadku, gdy pobór paliw gazowych nastąpił bez zawarcia umowy, może pobierać od osoby lub osób nielegalnie pobierających paliwa gazowe opłatę w wysokości określonej w taryfie, chyba że nielegalne pobieranie paliw wynikało z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą odbiorca nie ponosi odpowiedzialności (art. 57 ust. 1 pkt 1), albo dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych (art. 57 ust. 1 pkt 2).

Należności z tytułu opłaty za nielegalny pobór paliw gazowych, stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu podlegają ściągnięciu w trybie przepisów ustawy z dnia 17 listopada
1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.

___
¹⁾ Zgodnie z ogólnymi warunkami użytkowania budynku, określonymi m.in. w §10 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. Nr 74, poz. 836 z późn. zm.) pomieszczenia w budynku przeznaczone do wspólnego użytkowania oraz elementy i urządzenia stanowiące wyposażenie budynku użytkowane intensywnie lub narażone na uszkodzenia powinny być objęte przeglądami co najmniej dwa razy w roku oraz poddane odpowiedniej konserwacji. Częstotliwość przeglądów powinna być ustalona przez właściciela budynku. Zakres robót konserwacyjnych powinien być ustalany na podstawie wyników przeglądów oraz potrzeb zgłoszonych przez użytkowników lokali. Zgodnie z §12 tego rozporządzenia, pomieszczenia techniczne w budynku, piwnice, strychy oraz inne pomieszczenia, nie przewidziane do użytkowania przez osoby trzecie, powinny być zabezpieczone przed dostępem tych osób.