Nawigacja

Co to jest nielegalny pobór i co można zrobić w przypadku ujawnienia nielegalnego poboru ciepła?

Co robić?

I. Podczas kontroli:

  1. poproś kontrolerów o okazanie legitymacji służbowych oraz upoważnienia do kontroli,
  2. asystuj podczas przeprowadzanej kontroli,
  3. przed podpisaniem uważnie przeczytaj Protokół Kontroli,
  4. możesz odmówić podpisania Protokołu Kontroli i od razu zgłosić do niego zastrzeżenia lub zgłosić zastrzeżenia w terminie w nim wskazanym, np. w ciągu 7 dni. Informację o przysługujących odbiorcy uprawnieniach znajdziesz na druku Protokołu Kontroli.

II. Jeżeli uważasz, że nie miał miejsca nielegalny pobór - to przede wszystkim daj szansę przedsiębiorstwu energetycznemu załatwić Twoją sprawę i tam egzekwuj swoje prawa.

III. Jeżeli nie udało osiągnąć się porozumienia z przedsiębiorstwem energetycznym - sprawę może rozstrzygnąć jedynie sąd powszechny.

IV. Jeżeli skutkiem nie uiszczenia opłaty z tytułu nielegalnego poboru ciepła jest wstrzymanie dostaw, to należy sprawę zgłosić do Prezesa URE. Sprawa taka zostanie rozpatrzona w trybie art. 8 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne, na wniosek strony. Wniosek należy złożyć we właściwym miejscowo oddziale terenowym URE.

Stan prawny

I. Na wstępie należy wyjaśnić, że rozstrzyganie sporów związanych z nielegalnym poborem, nie należy do kompetencji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki lecz do właściwości sądów powszechnych. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki nie ma prawnych możliwości rozstrzygania sporów dotyczących kwalifikacji, czy pobór jest nielegalny, czy też nie, ani też do weryfikacji wysokości naliczonej opłaty za nielegalny pobór ciepła.

II. Za nielegalne pobieranie ciepła (art. 3 pkt 18 ustawy - Prawo energetyczne) należy uznać pobieranie ciepła:

  1. bez zawarcia umowy,
  2. z całkowitym albo częściowym pominięciem układu pomiarowo - rozliczeniowego, lub
  3. poprzez ingerencję w ten układ mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo - rozliczeniowy.

III. Zgodnie z art. 278 § 1 i § 5 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks Karny ( Dz. U z 1997 r., Nr 88, poz. 553, z późn. zm.), kradzież energii traktowana jest jako przestępstwo przeciwko mieniu, które zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (art. 278 § 3 KK).

IV. Zasadnicze znaczenie dla ustalenia, kto ponosi odpowiedzialność za zabezpieczenie urządzeń pomiarowych, powinna mieć zawarta z przedsiębiorstwem energetycznym umowa.
Odbiorcy, którzy zawarli umowę o przyłączenie do sieci, ponoszą odpowiedzialność za zabezpieczenie układu pomiarowo - rozliczeniowego na takich zasadach, jak to zostało wskazane w umowie.

Odbiorca odpowiada za stan techniczny i zabezpieczenie instalacji należącej do niego. Granica odpowiedzialności pomiędzy odbiorcą a przedsiębiorstwem energetycznym powinna być określona w wiążącej strony umowie.
Należy także zauważyć, że na podstawie § 41 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. z 1999 r., Nr 74, poz. 836, ze zm.) w przypadku, gdy instalacja centralnego ogrzewania została wyposażona w urządzenia służące do pomiaru i rozliczeń zużycia ciepła w lokalach, właściciel tych urządzeń powinien zapewnić okresową ich legalizację lub wymianę. W przypadku uszkodzenia urządzeń służących do indywidualnego rozliczenia kosztów ogrzewania lub urządzenia do pomiaru zużycia ciepła - należy niezwłocznie poinformować jednostkę prowadzącą rozliczenia kosztów ciepła. Zgodnie z § 42 ww. rozporządzenia wprowadzenie jakichkolwiek zmian instalacji i urządzeń centralnego ogrzewania w lokalu wymaga wcześniejszego uzyskania zgody właściciela budynku.

V. Przedsiębiorstwo energetyczne może wstrzymać dostarczanie ciepła, jeśli w wyniku przeprowadzonej kontroli układu pomiarowego, dotrzymania zawartej umowy i prawidłowości rozliczeń, zostało stwierdzone, że nastąpił nielegalny pobór (art. 6 ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne).
Przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do bezzwłocznego wznowienia dostarczania ciepła, jeżeli ustanie przyczyna uzasadniająca wstrzymanie jego dostarczania (art.6 ust.3b ustawy - Prawo energetyczne).

VI. W przypadku pobierania ciepła niezgodnie z warunkami określonymi w umowie, a zatem także w przypadku nielegalnego poboru, przedsiębiorstwo energetyczne może obciążyć odbiorcę opłatami.
Sposób, w jaki przedsiębiorstwo oblicza opłatę, wskazany jest w § 46 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 17 września 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło.
1. W przypadku gdy ciepło pobierane jest bez zawarcia umowy sprzedaży ciepła lub umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji ciepła albo umowy kompleksowej o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji ciepła - przedsiębiorstwo obciąża nielegalnie pobierającego ciepło opłatami w wysokości wynikającej z pięciokrotności cen za zamówioną moc cieplną i ciepło oraz stawek opłat stałych i zmiennych za usługi przesyłowe, określonych w taryfie dla grupy taryfowej, której kryteria odpowiadają nielegalnie pobierającemu ciepło, oraz:

  1. wielkości nielegalnie pobranej przez niego mocy cieplnej, ustalonej na podstawie wielkości jego obiektów, w których ciepło jest pobierane bez zawarcia umowy, oraz zamówionej mocy cieplnej dla podobnych obiektów;
  2. wielkości nielegalnie pobranego przez niego ciepła, ustalonej na podstawie wielkości nielegalnie pobranej mocy cieplnej i średniego czasu jej wykorzystania dla podobnych obiektów.

Opłaty, o których mowa, oblicza się dla całego nieobjętego przedawnieniem okresu udowodnionego nielegalnego pobierania ciepła, a w przypadku braku możliwości udowodnienia tego okresu - dla okresu roku.
2. W przypadku gdy odbiorca pobierał ciepło:

  1. niezgodnie z warunkami określonymi w umowie sprzedaży ciepła lub w umowie oświadczenie usług przesyłania lub dystrybucji ciepła albo w umowie kompleksowej;
  2. w szczególności gdy pobierał ciepło z całkowitym lub częściowym pominięciem układu pomiarowo - rozliczeniowego lub dokonał ingerencji w ten układ, powodując zafałszowanie pomiarów ilości pobranego ciepła;
  3. oraz gdy odbiorca uniemożliwił dokonanie wstrzymania dostarczania ciepła na podstawie art. 6 ust. 3a ustawy - Prawo energetyczne,

- to przedsiębiorstwo energetyczne może obciążyć odbiorcę opłatami w wysokości obliczonej na podstawie dwukrotności cen i stawek opłat, określonych w taryfie dla danej grupy taryfowej.
Opłaty oblicza się dla każdego miesiąca, w którym nastąpił pobór ciepła niezgodnie z umową albo odbiorca uniemożliwił wstrzymanie dostarczania ciepła, mimo spełnienia przez przedsiębiorstwo energetyczne warunków określonych w art.6 ust. 3a ustawy - Prawo energetyczne.
Stawki opłat i ceny, a także warunki ich stosowania określone są w taryfach przedsiębiorstw energetycznych. Taryfy są publikowane i powinny być dostępne dla odbiorców, np. w punktach obsługi klientów. Przedsiębiorstwa zazwyczaj publikują taryfy na swoich stronach internetowych.

VII. Zgodnie z uzasadnieniem do Wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie o zbadanie zgodności art. 57 ustawy - Prawo energetyczne z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (sygn. akt K 37/04) ściąganie opłat za nielegalnie pobrane paliwo lub energię, w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, dokonywane bez uprzedniego sądowego rozstrzygnięcia sporu między przedsiębiorstwem a odbiorcą, na podstawie wystawionych przez samo przedsiębiorstwo dokumentów, np. faktury, narusza art. 45 ust. 1 Konstytucji RP („Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.”)
Oznacza to, że w przypadku braku dobrowolnego uregulowania przez odbiorcę należności z tytułu nielegalnego poboru paliw lub energii, należy sprawę skierować do właściwego sądu, a podstawą do wszczęcia egzekucji należności może być jedynie prawomocny wyrok sądu, nie zaś wystawiona przez przedsiębiorstwo faktura.

VIII. W przypadku, gdy wniesione do dostawcy ciepła odwołanie/ reklamacja nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, to organem, który uprawniony jest do rozstrzygania sporu dotyczącego kwalifikacji zdarzenia i wysokości zastosowanej opłaty jest sąd powszechny.

IX. Zgodnie z brzmieniem art. 57 ustawy - Prawo energetyczne w razie nielegalnego pobierania ciepła przedsiębiorstwo energetyczne może pobrać od odbiorcy opłatę w wysokości określonej w taryfie (art. 57 ust. 1 pkt 1), a w przypadku, gdy odbiorca odmawia uiszczenia tej opłaty - przedsiębiorstwo energetyczne może dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych, tj. przed sądem (art. 57 ust. 1 pkt 2). Z przepisu tego wynika bezpośredni obowiązek sądowego rozpoznania sporu między przedsiębiorstwem energetycznym a odbiorcą ciepła.
Należy także zauważyć, że w przypadku gdy odbiorca odmawia uiszczenia zasądzonej przez sąd należności z tytułu opłaty za nielegalny pobór ciepła, stwierdzonej prawomocnym wyrokiem, to przedsiębiorstwo energetyczne ściąga należną opłatę w trybie przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U nr 43, poz. 296, z późn. zm.)

X. Nie uiszczenie opłaty z tytułu nielegalnego poboru ciepła nie może stanowić podstawy do wstrzymania przez przedsiębiorstwo energetyczne dostaw ciepła.
Prezes URE w Stanowisku z dnia 29 marca 2005 r., dotyczącym stosowania art. 6 ust. 3a ustawy - Prawo energetyczne - w sprawie wstrzymania dostaw energii elektrycznej, jednoznacznie stwierdził, że art. 6 ust. 3a ustawy - Prawo energetyczne nie jest podstawą do choćby krótkotrwałych wyłączeń w celu zmuszenia odbiorców do zapłaty zaległych należności a takie praktyki przedsiębiorstw energetycznych uznał za niedopuszczalne i stanowiące nadużycie prawa. 

Data publikacji : 30.12.2010
Data modyfikacji : 11.10.2012

Opcje strony

do góry