Urząd Regulacji Energetyki Informacje ogólne - Rynek mocy -

Potrzeba zapobieżenia sytuacji niedoboru energii elektrycznej w przyszłości była jednym z powodów przygotowania rozwiązań legislacyjnych, których głównym celem jest stworzenie zachęt inwestycyjnych do budowy nowych i modernizacji istniejących jednostek wytwórczych. Rozwiązania te mają również na celu aktywizację zarządzania zużyciem energii i uelastycznienie popytu na energię elektryczną. Dla realizacji tych celów powstało nowe rozwiązanie regulacyjne  - rynek mocy.

Wprowadzenie rynku mocy oznacza zmianę architektury rynku energii z rynku jednotowarowego, na rynek dwutowarowy, gdzie transakcjom kupna-sprzedaży będzie podlegać nie tylko wytworzona energia elektryczna, ale również moc dyspozycyjna netto, czyli gotowość do dostarczania energii do sieci.

Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (Dz. U. z 2018 r. poz.9)¹⁾ wprowadziła nową usługę - obowiązek mocowy polegającą na:

• pozostawaniu przez jednostkę rynku mocy w gotowości do dostarczania mocy elektrycznej do systemu, oraz
• zobowiązaniu do dostawy określonej mocy do systemu w okresie zagrożenia, czyli w godzinie określonej przez operatora systemu przesyłowego (OSP) jako godzina, w której nadwyżka mocy dostępnej dla OSP w okresie n+1 jest niższa niż wielkość określona na podstawie art. 9g ust.4 pkt 9 Prawa energetycznego.

Wybór jednostek rynku mocy, które za odpowiednim wynagrodzeniem będą oferować nową usługę, zostanie dokonany w wyniku aukcji typu holenderskiego tj. aukcji składających się z wielu rund z ceną malejącą. Jednostki rynku mocy, które zostaną dopuszczone do udziału w aukcji, po pozytywnym zakończeniu procesu certyfikacji ogólnej a następnie procesu certyfikacji do aukcji głównej, będą opuszczać aukcję, kiedy cena kolejnej rundy nie będzie już zapewniać ich oczekiwanego wynagrodzenia za moc. W efekcie, aukcje będą wygrywać najtańsze oferty przy zachowaniu neutralności technologicznej.

Parametry aukcji zostaną określone przez ministra właściwego ds. energii, po zasięgnięciu opinii Prezesa URE, w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 34 ustawy o rynku mocy.

W 2018 r. odbędą się trzy aukcje na okresy dostaw 2021, 2022 oraz 2023. W latach 2019 - 2025 organizowana będzie co roku jedna aukcja główna na okresy dostaw przypadające odpowiednio na lata 2024 - 2030 (art. 29 ust. 3 ustawy o rynku mocy).

Obowiązki mocowe ukształtowane  w wyniku aukcji będą  mogły podlegać dalszemu obrotowi na rynku wtórnym.

Ze względu na fakt, iż płatności za spełnienie ww. obowiązku mocowego stanowią pomoc publiczną, ustawa była przedmiotem procesu notyfikacyjnego, zakończonego w dniu 7 lutego 2018 r. wydaniem przez Komisję Europejską decyzji zatwierdzającej program pomocowy²⁾.

Podmioty, które uczestniczą w rynku mocy to:

• właściciel jednostki fizycznej,
• dostawca mocy - właściciel jednostki rynku mocy, podmiot będący właścicielem jednostek fizycznych tworzących jednostkę rynku mocy lub podmiot upoważniony przez właścicieli tych jednostek fizycznych do dysponowania nimi na rynku mocy,
• operator - operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego (OSP)
• operator systemu dystrybucyjnego (OSD),
• zarządca rozliczeń.

Istotną rolę na rynku mocy odgrywa minister właściwy ds. energii, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki oraz Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Do najważniejszych zadań Prezesa URE należą mi.in.:

• ogłaszanie w BIP na swojej stronie podmiotowej wykazu usług, o których mowa w art. 9g ustawy PE, określonych w IRIESP, o charakterze świadczenia i wynagradzania zbliżonym do obowiązku mocowego oraz niezwłoczne ogłaszanie jego aktualizacji w przypadku zmiany IRIESP,
• zatwierdzanie regulaminu rynku mocy, w uzgodnieniu z ministrem właściwym ds. energii,
• wydawanie opinii nt. propozycji OSP dot. parametrów dla aukcji głównych,
• wstrzymanie rozpoczęcia aukcji, w drodze postanowienia, na wniosek OSP, w przypadku awarii dedykowanego systemu teleinformatycznego dla przeprowadzenia aukcji,
• ogłaszanie nowego terminu aukcji w przypadku ustania awarii dedykowanego systemu teleinformatycznego w drodze postanowienia,
• rozstrzyganie sporów w sprawach spornych dotyczących:
  • procesów certyfikacji oraz aukcji wstępnej,
  • aukcji mocy,
  • obrotu obowiązkiem mocowym na rynku wtórnym, w tym sprzeciwu zgłoszonego przez operatora w odniesieniu do transakcji na rynku wtórnym,
  • danych wpisanych do rejestru lub danych, których wpisu odmówiono,
  • naruszenia przez operatora zasad ogłaszania okresu zagrożenia,
• wymierzanie kar o których mowa w art. 85 ust. 1-3 ustawy o rynku mocy,
• możliwość unieważnienia aukcji mocy, w przypadku gdy aukcja mocy została przeprowadzona z naruszeniem przepisów ustawy lub warunków aukcji, lub uczestnik dopuścił się zachowania niezgodnego z przepisami prawa lub regulaminem rynku mocy,
• unieważnianie aukcji mocy, w przypadku gdy aukcja mocy została przeprowadzona z naruszeniem przepisów ustawy lub warunków aukcji, lub uczestnik dopuścił się zachowania niezgodnego z przepisami prawa lub regulaminem rynku mocy, jeżeli miało to istotny wpływ na wynik aukcji,
• sporządzenie wykazu odbiorców przemysłowych, którzy złożyli oświadczenie, o którym mowa w art. 71 ust. 2, wraz z informacją, o której mowa w  art. 71 ust. 4, i ogłoszenie go w BIP URE, do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok, za który pobierana jest opłata mocowa,
• kalkulowanie stawki opłaty mocowej na kolejny rok kalendarzowy,
• publikowanie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki do dnia 30 września każdego roku:
  1. stawki opłaty mocowej na kolejny rok kalendarzowy;
  2. wybranych godzin doby przypadających na godziny szczytowego zapotrzebowania na moc w systemie, wyznaczone odrębnie dla kwartałów roku dostaw - na potrzeby obliczania opłaty mocowej należnej od odbiorców, o których mowa w art. 70 ust. 1 pkt 2.

Ewentualne pytania związane z rynkiem mocy można kierować na adres rynek.mocy@ure.gov.pl.

_____

¹⁾ www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2018/9
²⁾ europa.eu/rapid/press-release_IP-18-682_pl.htm, ec.europa.eu/competition/state_aid/cases/272253/272253_1977790_162_2.pdf