Rządowy „Plan stabilności i rozwoju” dla energetyki
Przedstawiony wczoraj przez Premiera Donalda Tuska „Pakiet liberalizacyjny” dla sektora energetycznego zakłada wzmocnienie pozycji odbiorców energii, wzmocnienie konkurencji i pozycji regulatora w celu ochrony gospodarki i gospodarstw domowych przed niekontrolowanym wzrostem cen energii.
Plan wzmacniający polską gospodarkę przewiduje uporządkowanie obowiązków podmiotów działających na rynku elektroenergetycznym, a w szczególności : zapewnienie niezależności operatorów systemów dystrybucyjnych, obowiązki publikacyjne sprzedawców dotyczące ofert cenowych dla odbiorców i warunków ich stosowania, uporządkowanie systemu wsparcia dla energii odnawialnej i kogeneracji, a przede wszystkim ingerencję w obrót hurtowy energią. Te elementy zostały uznane za kluczowe dla osiągnięcia celu, jakim jest zrównoważony rozwój gospodarki i sektora elektroenergetycznego w warunkach konkurencji.
Szczególnie istotna jest propozycja ustawowego zobowiązania wytwórców energii do uczestnictwa w giełdowym obrocie energią, kontestowana przez sektor już na etapie prac projektowych. Obowiązek ten powinien przede wszystkim zobiektywizować warunki ustalania cen w zawieranych transakcjach na rynku hurtowym oraz zminimalizować presję na wzrost tych cen, wywoływaną obecnie przez przedsiębiorstwa posiadające pozycję monopolistyczną.
Zwiększenie praw odbiorców energii, poprawy efektywności i bezpieczeństwa dostarczania energii.
Dziś brak jest jednolitych i efektywnych zasad zmiany sprzedawcy uregulowanych w przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Zasady zmiany sprzedawcy „wymuszane” przez Prezesa URE i zapisane w dokumentach technicznych nie są wystarczające dla odbiorców, zwłaszcza indywidualnych. Konieczne jest zatem ustalenie jednolitych zasad w przepisach prawa, uproszczenie procedur zmiany sprzedawcy, zapewnienie odbiorcom zmieniającym sprzedawcę ciągłości dostarczania energii w sytuacjach nieprzewidzianych (dostawa awaryjna), zapewnienie warunków prawnych do szybkiego rozstrzygania sporów odbiorców z przedsiębiorstwami poprzez instytucję sądu polubownego powołanego przy Prezesie URE.
Zwiększenie uprawnień regulatora i zapewnienie jego niezależności.
Katalog obecnych (pasywnych) narzędzi regulatora jest nieadekwatny do potrzeb prorynkowego oddziaływania regulatora na przedsiębiorstwa energetyczne, zwłaszcza po pionowej konsolidacji. Doświadczenia innych regulatorów europejskich i doświadczenia krajowe z rynku telekomunikacyjnego, wskazują na potrzebę rozszerzenia pakietu narzędzi regulacyjnych, które powinny aktywizować prorynkowe zachowania przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców energii, a w sytuacjach kryzysowych umożliwiać państwu władczą interwencję eliminującą ryzyka poważnych problemów gospodarczych.
Narzędziem ostatniej szansy powinna być możliwość ustalenia ceny maksymalnej na rynku hurtowym, uprawnienia, które może być wykorzystane jako nadzwyczajne działanie administracyjne, zwłaszcza w obliczu pogarszającej się koniunktury na rynkach światowych i europejskim.
Wdrożenie tych regulacji nie zwiększy obciążeń dla przedsiębiorstw energetycznych, natomiast przyczyni się do większej przejrzystości działania rynku, osłabi pozycje monopolistyczne przedsiębiorstw, zmniejszy ich presję na wzrost cen a tym samym wzrost obciążeń dla przemysłu i gospodarstw domowych.
Pełna wersja rządowego "Planu stabilności i rozwoju" dostępna jest na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.